คณิตศาสตร์ (เพิ่มเติม)ม.1 เรื่องจำนวนเเละตัวเลข

วันจันทร์ที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2556

สัปดาห์ที่ 3 เรื่องการเปลี่ยนฐานของระบบตัวเลข


การแปลงเลขฐานของระบบตัวเลข

การแปลงฐานสองเป็นเลขฐานสิบ 

หลักการ : คือการเอาค่า Weight ของทุกบิตที่มีค่าเป็น 1 มาบวกกัน ดังตัวอย่าง
ตัวอย่าง : จงแปลง (11011101)2 ให้เป็นเลขฐานสิบ
(11011101)2    = (1X27) + (1X26) + (0X25) + (1X24) + (1X23)+ (1X22) +
    (0X21) + (1X20)
=  128 + 64 + 0 + 16 + 8 + 4 + 0 + 1
=    (221)10
                       
                        ตัวอย่าง : จงเปลี่ยน (1011.101)2 เป็นเลขฐานสิบ
1
0
1
1
.
1
0
1


ผลลัพธ์ 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
2-3
 
 
0.125

 
 
 
 
 
2-2
 
 
 
0.0





2-1




0.5








 
 
-



20






1.


21
 
 





2.

22

 

 
 
 
 
 
0.
23
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.










(11.625)10
                       
                       (1011.101)2         = (11.625)10



การเปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสอง
หลักการ
1.  ให้นำเลขฐานสิบเป็นตัวตั้งและนำ 2 มาหาร ได้เศษเท่าไรจะเป็นค่าบิตที่มีนัยสำคัญน้อยที่สุด (LSB)
2.   นำผลลัพธ์ที่ได้จากข้อที่ 1 มาตั้งหารด้วย 2 อีกเศษที่จัดจะเป็นบิตถัดไปของเลขฐานสอง
3.  ทำเหมือนข้อ 2 ไปเรื่อยๆ จนได้ผลลัพธ์เป็นศูนย์ เศษที่ได้จะเป็นบิตเลขฐานสองที่มีนัยสำคัญมากที่สุด (MSB)

ตัวอย่าง : จงเปลี่ยน (221)10 เป็นเลขฐานสอง
                        2  หาร 221             เศษ      1          (LSB)
      2  หาร110              เศษ      0
                         2  หาร 55              เศษ      1
       2  หาร 27              เศษ      1
       2  หาร 13              เศษ      1
       2  หาร   6              เศษ      0
       2  หาร   3              เศษ      1
       2   หาร  1              เศษ      1          (MSB)
                          0                               
      (221)10         = (11011101)2

        ตัวอย่าง   จงเปลี่ยน (221)10         = (……)2
              1. นำค่าน้ำหนัก (Weight) มาตั้ง โดย Weight ที่มีค่ามากที่สุดต้องไม่เกินจำนวนที่จะเปลี่ยนดังนี้
128        128    64  32  16  8  4  2  1
             2.   เลือกค่า Weight ที่มีค่ามากที่สุด และค่า Weight ตัวอื่น ๆ เมื่อนำมารวมกันแล้วให้ได้เท่ากับจำนวนที่ต้องการ
ค่า Weight 128  64  32  16  8  4  2  1
เลือก         128 + 64 + 0 + 16 + 8 + 4 + 0 + 1 = 221
ฐานสอง        1        1    0     1      1    1    0     1

(221)10         = (11011101)2

การเปลี่ยนเลขฐานสิบที่มีจุดทศนิยมเป็นเลขฐานสอง
       
ตัวอย่าง : จงเปลี่ยน (0.375)10 เป็นเลขฐานสอง
     ผลการคูณ
ผลของจำนวนเต็ม
0.375 X 2 = 0.75
0.75 X 2   = 1.5
0.5 X 2     =  1.0   
0
1
1
          
ดังนั้น (0.375)10 = (0.011)2
ตัวอย่าง : จงเปลี่ยน (12.35)10 เป็นฐานสอง
                              
    ผลการคูณ
  ผลของจำนวนเต็ม
0.35 X 2 = 0.7
0.7 X 2   = 1.4
0.4 X 2   = 0.8
0.8 X 2   = 1.6
0.6 X 2   = 1.2
0.2 X 2   = 0.4     
0
1
0
1
1
0
 0.4 X 2   =  0.8
 0.8 X  2  =  1.6
0
1

การเปลี่ยนจะซ้ำกันไปเรื่อย ๆ จะนำมาใช้เพียง 6 บิต
ดังนั้น (12.35)10 = (1100.010110)2


  
การเปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นฐานสิบและเลขฐานสิบเป็นฐานแปด
                การเปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นเลขฐานสิบ
               หลักเกณฑ์ นำค่าน้ำหนัก (Weight)และเลขฐานแปดคูณด้วยเลข ประจำหลักแล้วนำผลที่ได้ทุกหลักมารวมกัน
                   น้ำหนัก : Weight ได้แก่ …  84  83  82  81  88-1  8-2  8-3
                  
                  ตัวอย่าง : (134)8 = (…)10
            (134)8 = (1X82) + (3X81) + (4X80)
                       =  64 + 24 + 4
                       =  (92) 10 
 ดังนั้น (134)8 = (92)10
           
การเปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานแปด
  หลักเกณฑ์ : นำเลขฐานสิบเป็นตัวตั้งแล้วหารด้วย 8 เศษที่ได้จากการหารจะเป็นค่าของเลขฐานแปด ทำเช่นเดียวกับการเปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นฐานสอง

                  ตัวอย่าง (92)10  =  (…)8
      
หาร  92              เศษ      4
8   หาร 11              เศษ      3
8   หาร  1               เศษ      1
             0                             
                                             เหลือ    1    3   4
ดังนั้น (92)10 = (134)8
การเปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นสองและเลขฐานสองเป็นฐานแปด
การเปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นเลขฐานสอง
หลักการ : จะต้องใช้เลขฐานสิบเป็นตัวกลางในการเปลี่ยน
            ตัวอย่าง :  (134)8 = (…)2
1.  เปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นเลขฐานสิบ
(134)8 = (1X88) + (3X81) +            (4X80)
           = (92)10
2.  เปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสอง
(92)10 = (…)2
Weight       = 64   32   16     8    4     2    1  
                  = 64 + 0 + 16 + 8 + 4 + 0 + 0
เลขฐาน 2  =  1     0      1     1     1    0    0
                                    ดังนั้น (134)8   = (1011100)2
การเปลี่ยนเลขฐานสองเป็นเลขฐานแปด
หลักการ : จะต้องใช้เลขฐานสิบเป็นตัวกลางในการเปลี่ยน

            ตัวอย่าง :  (1011100)2 = (…)8
                                                  1.  เปลี่ยนเลขฐานสองเป็นเลขฐานสิบ
(1011100) =  64 + 0 + 16 + 8 + 4 + 0 + 0
                    =  (92)10
                                                  2.  เปลี่ยนฐานสิบเป็นเลขฐานแปด
      8  หาร  92              เศษ      4
       8 หาร   11             เศษ      3
       8  หาร   1              เศษ      1
                    0                             
       เหลือ      1    3   4
            ดังนั้น (1011100)2 = (134)8

การเปลี่ยนเลขฐานสองเป็นเลขฐานแปดและฐานแปดเป็นเลขฐานสอง 

                        ตัวอย่าง : จงแปลงเลขฐานสองเป็นเลขฐานแปด
                                        (1011100) 2 =  (…)8
                                                วิธีทำ :    001      011      100                         
                                    จะได้     1     3      4
                        ดังนั้น     (1011100) 2  =  (134)8
                       
                        ตัวอย่าง  เปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นเลขฐานสอง
                                      (6143)8 = (…)2

                        วิธีทำ               6          1          4          3
                        จะได้         
                                               110       001     100       011
                        ดังนั้น  (6143)8 = (110001100011)2


การเปลี่ยนเลขฐานสิบหกเป็นฐานสิบและเลขฐานสิบเป็นฐานสิบหก

การเปลี่ยนเลขฐานสิบหกเป็นเลขฐานสิบ
                                  
หลักการ : นำค่าน้ำหนัก (Weight) ของเลขฐานสิบหกคูณด้วยเลขประจำหลัก และนำผลที่ได้ทุกหลักมารวมกัน
                น้ำหนัก (Weight) : … 164  163   16161616-1 16-2 16-3
                 ตัวอย่าง   (6C)16  = (…)10
                                (6C)16   = (5X161) + (12X160)
                                             = 80 + 12
                                             = (92)10
                     ดังนั้น (6C)16 = (92)10
          
การเปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสิบหก
            หลักการ : นำเลขฐานสิบมาเป็นตัวตั้งแล้วนำ 16 มาหาร เศษที่ได้จากการหาร จะเป็นค่า
    เลขฐานสิบหก ทำเช่นเดียวกับการเปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสอง
            ตัวอย่าง   (92)10 = (…)16
                        
                   วิธีทำ 16   หาร  92     เศษ 12 = C
                                 16    หาร 5   เศษ         5
                        เหลือ     5   C
                        ดังนั้น (92)10 = (5C)16
            ตัวอย่าง   (0.7875)10 = (….)16                      
            วิธีทำ  
      ผลการคูณ
ผลของจำนวนเต็ม
0.7875 X 16  = 12.6
0.6 X 16        = 9.6
12 = C
9
  0.6 X 16        = 9.6
  0.6 X 16        = 9.6
9
9

            ดังนั้น (0.7875)10 = (0.C9)16



การเปลี่ยนเลขฐานสองเป็นฐานสิบหก และฐานสิบหกเป็นฐานสอง

การเปลี่ยนเลขฐานแปดเป็นเลขฐานสอง

             หลักการจะต้องใช้เลขฐานสิบเป็นตัวกลาง 

            ตัวอย่าง :  (5C)16 = (…)2
                                    1. เปลี่ยนเลขฐานสิบหกเป็นเลขฐานสิบ
                                         (5C)16         = (5X161) + (12X160)
                                                            = 80 + 12
                                                            = (92)10
                                    2. เปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสอง
                                         (92)10              = (…)2
                                          Weight            =  64  32  16  8  4  2  1
                                                                     64 + 0 + 16 +  8 + 4 + 0 + 0
                                           เลขฐานสอง  =  1     0     1      1     1    0     0 
                                           ดังนั้น (5C)16  = (1011100)2

การเปลี่ยนเลขฐานสองเป็นเลขฐานสิบหก

            หลักการ : ต้องใช้เลขฐานสิบเป็นตัวกลาง

ตัวอย่าง :  (1011100)2 = (…)16
                                    1. เปลี่ยน (1011100)2เป็นเลขฐานสิบ
                                         (1011100)2 = (92)10
                                    2. เปลี่ยนเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสิบหก
16  หาร  92                  เศษ 12 =  C
16 หาร   5                    เศษ           5
                                                         0            
                                                 เหลือ   5  C
                                           ดังนั้น (1011100)2            = (5C)16

การเปลี่ยนเลขฐานสิบหกเป็นฐานสองและเลขฐานสองเป็นฐานสิบหกวิธีลัด

เลขฐานสิบหก
เลขฐานสอง
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
B
C
D
E
F
0000
0001
0010
0011
0100
0101
0110
0111
1000
1001
1010
1011
1100
1101
1110
1111
           
จากตารางจะเห็นว่า เลขฐานสิบหกหนึ่งหลักสามารถจะแทนด้วยเลขฐานสองจำนวน 4 บิต
  
ตัวอย่าง   จงเปลี่ยน (1011100)2 เป็นเลขฐานสิบหก
วิธีทำ   0101    1100
จะได้  
               5          12
 จะได้     
               5            C   
                
            ดังนั้น (1011100) =  (5C)16

ตัวอย่าง  จงเปลี่ยน (1011110111011)2 เป็นเลขฐานสิบหก
วิธีทำ   0001    0111    1011    1011
 จะได้
                1          7          11        11      
 จะได้
               
                1         7            B         B  

               ดังนั้น (1011110111011)2 = (17BB)16

ตัวอย่าง จงเปลี่ยน (A95)16 เป็นเลขฐานสอง
วิธีทำ                 A       9            5
 จะได้
                        1010    1001    0101

            ดังนั้น (A95)16 = (101010010101)2



 


4 ความคิดเห็น:

ไม่ระบุชื่อ กล่าวว่า...

อยากให้ลงเนื้อเยอะคะ หนูชอบอ่าน

ไม่ระบุชื่อ กล่าวว่า...

อยากมีเนื้อหาอย่างนี้อีกครับ

ไม่ระบุชื่อ กล่าวว่า...

เข้าใจดีคะ

ไม่ระบุชื่อ กล่าวว่า...

สาระจิงพี่